Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa sporządzany jest na podstawie przepisów
Ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., nr 45, poz. 435, z
późn. zm.) oraz rozporządzenia wydawanego przez ministra właściwego do spraw środowiska
na podstawie art. 25, pkt 1 Ustawy o lasach. Aktualnie jest to Rozporządzenie ministra
środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu
sporządzania planu urządzenia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji
stanu lasu (Dz. U. z 2005 r., nr 256, poz. 2151) z tym zastrzeżeniem, że zarówno w Ustawie o
lasach, jak i rozporządzeniu uwzględnia się odpowiednio wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z 26 marca 2007 r. (Dz. U. z 2007 r., nr 59, poz. 435) skutkujący uchyleniem przepisu art.
21a, ust. 1, pkt 4 Ustawy o lasach.
Sporządzanie planu urządzenia lasu wymaga również uwzględnienia odpowiednich
wymagań zawartych w innych ustawach i rozporządzeniach, regulujących sprawy planowania
gospodarczego i ochrony środowiska, w tym ustaw: prawo ochrony środowiska, o ochronie
przyrody, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, prawo geodezyjne i
kartograficzne, o ochronie gruntów rolnych i leśnych, o ochronie przeciwpożarowej, prawo
łowieckie, prawo wodne, o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, o zapobieganiu
szkodom w środowisku i ich naprawie, o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko.
Plan urządzenia lasu sporządza się na podstawie przepisów aktualnych w czasie
opracowywania projektu planu. Zmiana istotnych przepisów prawa dotyczącego planowania
urządzeniowego oznacza, że powinna być również odpowiednio zmieniona (uzupełniona)
„Instrukcja urządzania lasu". W wypadku niezgodności zapisów instrukcji z aktualnymi
przepisami prawa obowiązują jego przepisy, a nie zapisy instrukcji. Wynika z tego, że aby
poprawnie sporządzić projekt planu, konieczna jest znajomość aktualnych przepisów
prawnych, do czego można pomocniczo wykorzystać elektroniczne materiały informacyjne,
np. publikowane na stronie: www.sejm.gov.pl/prawo (internetowy system aktów prawnych).
„Instrukcja urządzania lasu", w tym jej część pierwsza „Instrukcja sporządzania
projektu planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa", jest aktem normalizacji wewnętrznej w
Lasach Państwowych porządkującym zakres, formę i sposoby technicznego wykonania
dokumentacji do projektu planu urządzenia lasu, zgodnie z przepisami ustaw i rozporządzeń
wydanych na mocy tych ustaw oraz odpowiednich zarządzeń dyrektora generalnego Lasów
Państwowych w sprawach dotyczących gospodarki leśnej (w tym „Zasad hodowli lasu" oraz
„Instrukcji ochrony lasu" i „Instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych").
Ze względu na częste zmiany przepisów prawnych oraz z powodu doskonalenia
technologii prac inwentaryzacyjnych i projektowych, „Instrukcja urządzania lasu" jest co
pewien czas aktualizowana (nowelizowana). Kierunki obecnej nowelizacji, wynikające w
głównej mierze ze zmian przepisów prawnych powodowanych dostosowywaniem prawa
krajowego do obowiązującego w Unii Europejskiej, dotyczą szczególnie:
– konieczności doprecyzowania w planie urządzenia lasu zasad prowadzenia trwale
zrównoważonej gospodarki leśnej, zgodnie z ogólną definicją tej gospodarki oraz
wymaganiami jej prowadzenia według planu urządzenia lasu, zapisanych odpowiednio w
art. 6, ust. 1, pkt 1a oraz art. 7 Ustawy o lasach;
– konieczności stosowania odpowiednich form konsultowania ze społeczeństwem (w tym z
samorządami, stowarzyszeniami oraz organizacjami pozarządowymi zainteresowanymi
ochroną przyrody w lasach), sposobów planowania i zasad prowadzenia trwale
zrównoważonej gospodarki leśnej w lasach wielofunkcyjnych, w celu spełnienia wymagań
ochrony środowiska oraz potrzeb racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody;
– konieczności kompleksowego ujmowania wszystkich form ochrony przyrody w lasach (ze
szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000) w ramach planu urządzenia lasu,
zgodnie z wymaganiami ustaw: o lasach, o ochronie przyrody oraz o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
– potrzeby uwzględnienia w planowaniu urządzeniowym kierunków zagospodarowania
przestrzennego gmin i regionów określonych w odpowiednich planach zagospodarowania
przestrzennego oraz programach rozwoju obszarów wiejskich;
– potrzeby sprecyzowania ekonomicznych warunków trwale zrównoważonej gospodarki
leśnej w warunkach rezygnacji z metod jej intensywnego prowadzenia w związku z
nakazami i zakazami wynikającymi z przepisów o ochronie przyrody;
– potrzeby doskonalenia oraz racjonalnego wykorzystania i stosowania nowych rozwiązań
informatycznych, szczególnie modeli wzrostu drzewostanów.